Yapay zekâ ve veri güvenliği konularında adını sıkça duymaya başladığımız dosyalardan biri de llms.txt. Son dönemde özellikle web yöneticileri, içerik üreticileri ve dijital gizlilik politikalarıyla ilgilenen profesyoneller bu dosyanın ne olduğunu, neden gündeme geldiğini merak ediyor.
Bu yazıda, llms.txt nedir, ne işe yarar, kimler için önemlidir ve nasıl kullanılır sorularını yanıtlayacağım. Eğer siz de web sitenizin verilerini korumak, içeriklerinizin yapay zekâ modelleri tarafından nasıl kullanıldığını denetlemek istiyorsanız, bu içeriği dikkatlice okumalısınız.
llms.txt Nedir?
llms.txt, web sitenizin, büyük dil modelleri (LLM – Large Language Models) tarafından taranmasına, indekslenmesine veya eğitim verisi olarak kullanılmasına izin verip vermediğinizi belirten basit bir metin dosyasıdır.
llms.txt, bir web sitesinin yapay zekâ şirketlerine hangi içeriklerin toplanıp toplanamayacağını belirtmesi için kullanılan yeni nesil etik izin ve kontrol dosyasıdır.
Google’ın robots.txt dosyası gibi, bu dosya da botlara ve veri tarayıcılara belirli yönergeler verir. Ancak llms.txt, özellikle AI modellerine yönelik oluşturulmuştur.
llms.txt Neden Ortaya Çıktı?
Son yıllarda ChatGPT, Bard, Claude, Gemini gibi yapay zekâlar milyonlarca internet sayfasını tarayarak kendilerini eğitiyor. Bu noktada bazı yayıncılar ve site sahipleri içeriklerinin izinsiz şekilde AI eğitimi için kullanılmasından rahatsızlık duymaya başladı.
Bu rahatsızlıkları adreslemek için, veri toplama süreçlerinde daha şeffaflık ve denetim amacıyla llms.txt gibi yapılar önerilmeye başlandı. Böylece site sahipleri içeriklerinin LLM’ler tarafından toplanmasına açık şekilde izin verebilir veya engelleyebilir.
llms.txt Dosyası Ne İşe Yarar?
Yapay zekâ erişimini kontrol etme
Sitenizdeki hangi sayfaların, bölümlerin veya içeriklerin LLM’ler tarafından kullanılabileceğini belirtirsiniz.
İçerik sahipliğini koruma
Özellikle telif hakkı olan içeriklerin AI eğitimi için kullanılmasını sınırlayarak dijital mülkiyeti korursunuz.
Gizliliği ve veri politikalarını destekleme
Veri güvenliği politikalarınızı destekleyen somut bir teknik adımdır.
Şeffaflık sağlar
Yapay zekâ sistemleriyle açık iletişim kurmanızı sağlar. Siz izin vermedikçe verilerinizin eğitim amacıyla kullanılmaması yönünde adım atılır.
llms.txt Nasıl Oluşturulur?
Adım Adım Basit Kullanım:
- Boş bir metin dosyası oluşturun ve adını llms.txt yapın.
- İçerisine izin verdiğiniz veya engellediğiniz AI botlarını yazın.
- Dosyayı sitenizin ana dizinine yükleyin: https://www.orneksite.com/llms.txt
Örnek Bir llms.txt Dosyası:
makefile
CopyEdit
User-agent: gptbot
Disallow: /
User-agent: anthropic-ai
Disallow: /blog/
User-agent: *
Allow: /
Açıklama:
- gptbot: OpenAI’nin ChatGPT’yi eğitmekte kullandığı bot.
- anthropic-ai: Claude adlı LLM’i geliştiren Anthropic şirketinin botu.
- *: Diğer tüm AI botları.
Hangi Yapay Zekâlar Bu Dosyayı Okuyor?
Aşağıdaki şirketler, içerik toplarken llms.txt dosyasına saygı duyacaklarını açıklamıştır:
- OpenAI (ChatGPT) → gptbot
- Anthropic (Claude) → anthropic-ai
- Google DeepMind (Gemini) → google-extended
- Common Crawl → Web arşivleri için veri toplayan kuruluş
Not: Her yapay zekâ bu kurala uymak zorunda değildir. Ancak etik davranan ve yasal uyumluluk isteyen firmalar bu yapılandırmalara dikkat eder.
llms.txt Dosyası ile robots.txt Arasındaki Fark Nedir?
| Özellik | robots.txt | llms.txt |
| Amaç | Arama motoru erişim kontrolü | Yapay zekâ veri erişim kontrolü |
| Hedef | Googlebot, Bingbot vb. | GPTBot, ClaudeBot vb. |
| Yaygınlık | Çok yaygın | Yeni gelişen yapı |
| Kullanım Amacı | SEO ve dizinleme | Eğitim verisi toplama izinleri |
Kimler llms.txt Kullanmalı?
- Haber siteleri ve yayıncılar
- Akademik içerik sunan kurumlar
- Blog yazarları ve özgün içerik üreticileri
- Gizlilik odaklı kuruluşlar (hukuk, sağlık vb.)
- E-ticaret siteleri (ürün verisi koruma amaçlı)
Eğer web sitenizin içeriği ticari değere sahipse veya özel bilgi içeriyorsa, llms.txt kullanmak iyi bir önlem olacaktır.
llms.txt Dosyasının Geleceği
Yapay zekâ çağında etik veri kullanımı konusu daha da önem kazanıyor. Uluslararası regülasyonların şekillenmesiyle birlikte llms.txt gibi dosyaların yasal bir standart haline gelmesi gündeme gelebilir.
Ayrıca içerik üreticilerinin haklarını koruyacak şekilde çalışan bu yapıların, platformlar arası şeffaflık ve iş birliğini artıracağı öngörülüyor.
Dijital Haklarınızı Tanımlayın
İnternet üzerindeki varlığınız artık sadece “görünmekten” ibaret değil. İçeriklerinizin kimler tarafından, nasıl kullanıldığı da önemli. llms.txt, içerik sahiplerinin yapay zekâ ekosisteminde söz sahibi olmasını sağlayan, küçük ama güçlü bir araç.